अभिमान एक चर्चाका क्रममा :-

आफ्नो गल्ति नदेख्ने अन्धताले छोपे पछि पनि मान्छेले अरुका प्रसस्त गल्तिहरु देख्दोरहेछ | यो अन्धता अभिमानले भरिएको छ भने त झन् यहाँबाट फुत्किएर बाहिर निस्किन धेरै मुस्किल हुन्छ | अभिमानीहरूमा अभिमान बढ्दै जानुको प्रमुख कारकको रूपमा तिनका झुठा प्रसंसक नै हुन् जो तिनका सामु नतमस्तक तिनको प्रसंसा गरिदिन्छन् | मैले भने शान्त होऊ ! सब ठिक हुनेछ | यीं जमेका सबै कुराहरू समयसँगै एकदिन पग्लने छन् | तिमीलाई परिवर्तनमा बिश्वास छ भने तात्नुको अर्थ कुनै दिन सेलाउनु हो | यो साउने खोल्साले नदीमा मिसिने बितिकै धेरै कुरा सिकिसकेको हुन्छ | यो नदीले समुन्द्र या सागरमा पुगेपछि आफ्नो विशालताको अर्थ आफै बुझ्ने छ | जीउन एकदमै सजिलो छ | बस् आफू असल बनिदेऊ | असल हुनुको अर्थ अरुको लागि उपयोगी हुनु मात्र होइन | कसैलाई नराम्रो नसोच | नराम्रो नाचिताऊ | अचेल दुनियाँ बुझिनसक्नुको छ | यसले के भन्छ त्यो बढी महत्वको बिषय होइन | यसले जे पनि भन्छ | तिमी आफ्नो तर्फबाट असल कर्म गर, आफू जति सक्छौ | तिम्रा आँसुहरू संसारको जुनसुकै कुनाको हावाले आफै सुकाइदिने छ | मैले यति भनिरहँदा तिमीमा भरिएको साहस देखेर मलाई कति आनन्दा भएको थियो भित्रैबाट |

मैले यति सिकाएको हुँ तिमीलाई | आज तिम्रो हरेक असल ब्यबहारले मैले कति धेरै सिकिरहेको छु जीवनमा | मैले नजानेका यति धेरै कुराहरू छन् भन्ने मलाई थाहै थिएन |

अँ, म अभिमानीहारूको बारेमा केही भन्न खोजिरहेको थिएँ | अभिमानलाई अभिमानकै तहमा बुझिदिएका मात्र भए पनि यीं सारा अभिमानीहारू स्वाभिमानी हुने थिए | स्वाभिमानको यिनीहरूलाई पनि औधि सोख हुन्छ | तर यिनीहरू अभिमानलाई आफ्नो स्वाभिमानको रूपमा बुझिदिन्छन् | यहीं कारणले यिनको अभिमान दिन-प्रतिदिन बढेको हो | मान पाउनको लागि अभिमान गर्नुपर्छ भन्ने कुरा संसारका कुनैपनि प्रतिष्ठित व्यक्तिहरूको सिद्दान्त विपरितको कुरा हो |

तिम्रा बाजे बराजु कस्ता थिए ? कति रवाफले बसेका थिए ? कस्तो थर्को थियो तिनको गाऊँमा या सहरमा ? कति प्रगति गरेका थिए अर्थात् कस्तो कमजोर अबस्था थियो तिनको ? मैले एकजना महासयलाई भनेको थिएँ - यस्तो कुरालाई आधार बनाएर यो पुस्ताको मान्छेको मूल्यांकन गर्न खोज्नु कमजोरी हुन आउँछ | तिनले मेरो कुरा सुनेनन् | हरेक समय भेट हुँदा आफ्ना पूर्वजका लामा कहानी सुनाई हाल्थे |कहिले कहीं त दिक्क लागेर आउंथ्यो |

संसारका कुनै पनि मान्छेलाई सरनार्थी भएर बस्न रहर हुँदैन | र यो रहर बर्षौदेखि सरनार्थी जीवन बाँच्दै आएका नेपाली मूलका भुटनीज सरनार्थीको पनि थिएन | कुनै सम्पन्न मुलुकमा आफूखुसी लुकिछिपी प्रेबेश गरेर आफ्नो पुर्ख्यौली नागरिता च्यातेर सार्नार्थीको रूपमा असाइलम भर्नु जतिको मज्जाको बिषय यो होइन | आफू बस्दै आएको मुलुकबाट आफ्नो थाकथलो छोडेर रातारात अनेक यातना सहित बेठेगान लखेटिनुको पीडा अर्कै हुन्छ | तर यो सबै कुरा देश खाएर शेष भएका यीं भद्र भलाद्मीको दिमागमा कहिले घुसेन | सर्टिफिकेटले मान्छेको ज्ञान र बिबेकलाई भन्दा उसको योग्यतालाई मात्र बोक्दो रहेछ | केस पाक्नु परिपक्वताको संकेत नभएर बुढ्यौलीको संकेत मात्र रहेछ | जैविक रूपमा असक्त बन्दै जानु मानिसिक रूपमा ससक्त बन्दै जानु हो भन्ने कुरा मलाई उति ठिक लागेन | ऊनी गलल हाँसे र भने - हैन भोटाँगेहरू पनि अमेरिका पो आइपुगे त हँ !...