फूलको आफ्नै कथा छ

https://youtu.be/T3mQbIAzmAYhttps://youtu.be/T3mQbIAzmAY

मेरा गीतहरू

https://www.youtube.com/channel/UCCZWja8o4uNVu5txxGve6dA

SLC विशेष लघुकथा

आफ्नो छोरो c ग्रेड र एउटा कोठामा ४/५जनाको सिंगो परिवार बस्दै आएको भाडावालको छोरो A+ ग्रेडमा पास भएको सुनेपछि घर मालिकले पहिलो पटक आफ्नो घर बाहिर उभिएर आफ्नो बडेमाको घरलाई धेरैबेर नियालिरह्यो । घर भित्र पसेर छोरालाई र बुढीलाई हेर्यो । सबै कुरालाई अनौठो पाराले हेरिरह्यो र अन्तत: बाथरूममा गएर आफ्नो अनुहार हेर्यो । चिट्चिट् पसिना आइरहेको थियो ।

पल्ला कोठामा छोरालाई पढ्न डिस्ट्रिब हुन्छ भनेर बेलैमा टिभी निभाएर सुतेको सम्झ्यो । भाडावालका छोराछोरीको संगत नगर् भनेर छोरालाई हप्काएको संझियो । उसले छोरालाई पढाउन गरेका हर मेहनत संझेर ल्यायो । त्यसपछि भाडावाल ईन्द्रजीत र उसको एउटा सानो कोठा, टिभी त्यही, भान्सा कोठा त्यही, दुई-दुई वटा बेडहरू त्यही, पाहुना आउँदा खाटमुनि आफू सुतेर पाहुनालाई खाटमाथि सुताउनु पर्ने उस्को अवस्था एक एक संझियो । आफ्नो पटक पटक श्रीमतीसँग झगडा परेको तर ईन्द्रजीत र उसकी श्रीमती एक अर्कोमा कहिल्यै चर्को स्वरले बोलेकोसम्म नसुनेको एकसाथ संझियो। आफ्नो अधिकृतको जागीर र ईन्द्रजीतको सामान्य मजदुरी पेसा पनि एकै चोटी संझियो । त्यो अस्तव्यस्त सानो कोठाभित्र पढेर पनि A+ ग्रेड ल्याउने ईन्द्रजीतको छोरा सुन्दरलाललाई संझिने धेरै कोसिस गर्यो । भाडावालका छोराछोरी भनेर उस्ले उति ध्यान पनि दिएको रहेनछ !

ऊ आज ईन्द्रजीत र उस्को परिवारलाई संझेर पहिलो पल्ट भावुक मात्र भएन, भित्रैबाट श्रद्दाले भरिएर आयो । फटाफट् तल झर्यो, ईन्द्रजीतसँग पहिलो पल्ट हात मिलायो र सुन्दरलालको हातमा बधाईस्वरूप केही थमाईदियो । उस्ले निक्कैबेर सुन्दरलाललाई हेरिरह्यो । मलाई टाढाको नसंझनु, हामी एउटै घरमा बसेको धेरै भयो । ईन्द्रजीत तिर फर्केर भन्यो- मलाई दाजु जस्तै संझिए हुन्छ। 'म तिम्रो बडाबा हूँ' - सुन्दरलालको टाउको सुम्सुम्याउँदै भन्यो । त्यसपछि ऊ माथितिर गयो । ईन्द्रजीत र उनको परिवार छक्क परेर हेरिरहे ।
घर मालिक्नीले यो सबै संबाद सुनिछन् क्यारे ! ऊनी आफ्नो लोग्नेसँग चर्को चर्को स्वरमा बोलिरहेकी थिइन् । घर मालिक पनि जंगिरहेको सुनिन्थ्यो ।

असारपन्ध्र

असार पन्ध्रमा दही चिउरा खाएको याद छ तर रोपाईँ गरेको थाह छैन । हाम्रोमा रोपाईँ श्रावणबाट मात्र सुरू हुन्थ्यो । मनसुनमा आश्रित खेती न हो । प्राय: हरेक दिन अकास हेरेरै असार र साउनहरू जान्थे। पानी पर्ने आसै आसमा बाँझो खेतमा सिरू फुल्न थालिसक्थे ।

भदौका टुप्पामा माटो बुकुल्टो पारेर धान रोपेको बरू याद छ । रोप्न नपाई हरेक बर्ष ब्याडमै धान पसाएको त झन् कति याद छ कति ! राम्ररी रोपिएको पनि पछि धान पोटाएको बेला पानी नपुगी यतिकै सुकेर गएको, पराल काट्न समेत हातगोडा नलागेर गाई फुकाएर छोडिद्एको, बरू यस्ता कुराको धेर याद छ । तै पनि किन किन हरेक बर्ष धान रोप्ने रहर हुन्थ्यो | पर्खंदा-पर्खंदा समय गइसक्थ्यो | यसपाल त पानी पर्ला र धान फल्ला भन्ने आसले धेरै नै सालहरू बिते । खेत भएको र धान धेर थन्क्याउने मान्छेलाई फरक ढंगले हेरिन्थ्यो । शायद त्यहिं भएर भल छोपेर भएपनि धान रोप्ने रहर जागेको हुनसक्छ ।

आठ बर्षको थिएँ होला, पहिलो पल्ट अङ्ग्बुङ्ग ( अमरपुर) पाँचथरबाट आमाबुबासँग हिंडेर हेंवा खोलाको दोभान हुँदै पाँचथर - फिदिममा आएर गाड़ी चढेको याद छ, झापाको निम्ति । त्यतिखेर सिंहपुर घुम्तिमा पूरै गाडी चल्न थालिसक्का थिएनन् । बुबा, दाजुहरू, गाउँका सबै नुन बोक्न घरदेखि करिब १० घन्टाको बाटो फिदिम तल जोरसाल जानुहुन्थ्यो । हामी त्यही बाटो हुँदै फिदिम आएका थियौ | त्यहाँबाट झापा लागियो गाडीमा | मधेस पुगियो । जे हेर्यो त्यो नौलो । गाडि, रिक्सा,साइकल, ठेला गाडा सबै सबै नौलो ! राँगाले खेत जोतेको देखेर नै छक्क परियो |
के भएर हो कुन्नि पेट्रोलको गन्ध मन पर्थ्यो | मोटर बाइक आउने बित्तिकै सडक छेऊ पुगिन्थ्यो | आमा पछि पछि कराउँदै आइपुग्नुहुन्थ्यो | त्यो बाइकको मान्छे भुसुनो जत्रो भइन्जेल म तन्किएर उसलाई हेरिरहन्थे | डिजेलको गन्ध भने कहिल्यै मन परेन | बस र ठुला ठुला ट्रक आउने बित्तिकै म पर पर भाग्थें |

हिँउँदमा पहाडमा काम नहुनाले पहाडका मान्छेहरू आफन्त भेटघाट र घुमफिरको सिलसिलामा तराईतिर झर्थे । तराईकाहरू पहाडबाट आफन्तले ल्याउने सुन्तला, घ्यु र कालोमासको कोसेली मन पराउँथे । तर कतिपय उनीहरूलाई यी पहाडेहरू धानकोभात खान झरेका भन्ने हुँदोरहेछ ! कतिले त मुखै फोरेर भन्थे पनि । एकदिन एकजनाले खाना खाईरहेको बेला मेरो सर्ट उचालेर भुँडीको छाला तान्दै भन्नु भएको थियो - हेर यसको त मकैको भात खाएर भुडी पातलो भएछ ! मिठो लाग्यो धानको भात ? बिचरा ! हेर कत्रा कत्रा गाँस हालेर खाइरहेको छ ? म खाँदा खाँदै रोकिएँ | सबै मलाई नै हेरिरहेका थिए | वास्तबमा म धानको भात मीठो लागेर हो वा भोक लागेर त्यसरी खाइरहेको थिएँ मलाई राम्रो सम्झना छैन, तर म खाँदा खाँदै रोकिनुमा ती आमैको मुखबाट उच्चारण भएको 'बिचरा' शब्द नै थियो | मलाई त्यतिखेर त्यो शब्द पटक्क मन परेको थिएन | मैले के बुझें कुन्नि ! म खाँदा खाँदै उठेर हिंडे | त्यसपछि मलाई जिरेखुर्सानी जस्तो भट्टराई । सन्काहा केटो भनेर नामकरण गरेका थिए ।

धान नेपालको प्रमुखबाली भएर हो या सबैलाई धानको भात मीठो लागेर हो असार पन्ध्रमा धान रोपेर रमाईलो गर्ने र धानकै चिउरा खाने चलन नेपालमा छ । हुँदा हुँदा असार पन्ध्रमा कृषिमन्त्रिले पनि गमलामै सही धान नरोपी नभएको देख्दा नेपाली जनजीवनमा धानको भातको महत्व निक्कै नै रहेको प्रश्ट हुन्छ😀 । अर्को आफूले मकैको भात खाएर भए पनि पाहुनालाई धानको भात दिने चलनले पनि त्यस्को पुष्टि गर्छ । 🙂मलाई पहाडमा पाहुना लाग्दा सबै भन्दा गाह्रो कतिबेला हुन्थ्यो भने -आफ्नोथालमा धानको भात र आफूले मान्नुपर्ने देखि आफू भन्दा साना बालकहरूको थालमा मकैको च्याँख्ला हुन्थ्यो । 😥म केही भन्न सक्दिन थें । जे भने पनि कुरा अप्ठ्यारो खालको हुन्थ्यो ।

आङ्ग्बुङ्ग सुकौरो ठाउँ भएकोले आङ्ग्बुङ्गमा छोरी दिनु भन्दा तमोरमा बगाई दिन्छु भन्थे रे तमोर पारिका बस्तीहरु | जहाँ ठाडा खहरेहरूबाट बर्खामा पानीको आपुर्ती गरिन्थ्यो। यसरी उनीहरू पानीको आपूर्ति त गर्थे, तर त्यहाँ पनि प्रशस्त पानी नहुनाले कुलोमा बर्षेनी धेरैको झगडा भएर पानी बाराबारको स्थिति हुन्थ्यो |

जलश्रोतको धनि देश नेपाल ! तल फेदिमा तमोर खोला बर्षेनी गाऊँको कसै न कसैलाई बगाएर लागिरहन्थ्यो । गाऊँ सिन्चाइ हुन्थ्यो त यहीं पीडाको आँशुले हुन्थ्यो । छोटो शिर भएको गाऊँ, झुकिएर मात्र पानी पर्थ्यो । अहँ ! रोपाईं सहितको असार पन्ध्र आएको याद छैन ।

अझै पनि गाऊँ सम्पर्कमै छ । भर्खर हिजो मात्र कुरा भएथ्यो । खाने पानी छैन रे । अलिअलि भएका मूल पनि सुक्दै गएका छन् रे ! दाइ भन्दै हुनुहुन्थ्यो - पर आधि घन्टाको बाटो पर लाम्पातेका खोल्साको पानी बोक्दै छौं । भैंसीलाई पानी बोकेर पाल्नै गाह्रो भो, बरू घाँस त जसो तसो हुन्थ्यो !

गाउँमा १५० खाने पानीका धारा ल्याउने भनेर १० बर्ष अघि हरेक घरबाट पैसा उठाएका थिए । दाइ,गाउँमा धारा आए पानी आएन भन्दै हुनुहुन्थ्यो । अरू त त्यस्तै हो तर उसबेला पानीको धारा कहाँ कहाँ खसाउने भन्ने बारेमा गाउँमा भएको बहस र बिबाद सम्झिँदा भने आँखा रसाउँछन् ।

अनि केको असार पन्ध्र-केको रोपाईं ? सिर्फ किनेका एक मुठी चिउरा र त्यसलाई बुकुल्ट्याउने एक चम्चा दहीको याद छ ।
असार पन्ध्रको अर्थ नभएका लाखौ किसानहरू अझै पनि असारपन्ध्र भने मनाई नै रहेछन् । अझै म जस्तै कति त सात समुन्द्रपारी दहीचिउरा खाएको फोटो खिचेर बर्सेनी फेसबुकमा अपलोड गरिरहेछन् । जग्गा मासेर सबै भिटामा सिमितहरू पनि असारपन्ध्र मनाई नै रहेछन् । जिन्दगीमा खेतिकिसान सुन्न नमान्नेहहरू त झन् मज्जाले मनाउँछन्, उनिहरूको असारपन्ध्र भनेको दही चिउरा न हो । अझ अचेल त सहरमा सुटेट्बुटेट्हरू कुन्नि के संगठनको नाममा भेला भएर अलि पर कतै हिलोमा उफ्रिन्छन् र कृषिप्रेमी भएको झ्याली पिट्छन् । त्यस्ता प्रशस्त उदाहरण यही फेसबुकमा देख्न पाइएको छ । मन्त्रीदेखि सर्बसाधरणसम्म फैलिएको यो विज्ञापनको रोगबाट असारपन्ध्र मुक्त हुन सकोस् । असार पन्ध्रमा जहाँ जहाँ हिलो छ त्यहाँ त्यहाँ गएर उफ्रिने भन्दा ती सबैले किसानका वास्तविक समस्या तर्फ ध्यान दिए कति जाति हुनेथियो । सिंचाईको अभावमा बाँझै पल्टिएका बाँझा खेतबारीले देशलाई कति आसिर्बाद दिनेथिए । असारपन्ध्रको अर्थ कति सार्थक हुने थियो ।

केही दैनिकी भित्रका अनुभूतीहरू

Oct, 14

जीवन शायद रङ्गहरूको अनेकता नै रहेछ क्यारे ! भोगाईका अनेकन शृंखलाहरूमा यसका विभिन्न अप्ठ्याराहरूको उपस्थिति र फेरि तिनै अप्ठ्यारा बीच सहजताको बोधगम्यता पटक-पटक महसुस भएको छ जीवनमा | सम्पूर्ण वर्तमानहरू क्षणभरमै अतित बनिदिन्छन् र तीं आफैमा टाठा भएर पनि क्रमश : आँखामा ईन्द्रेणी पार्दै जान्छन् र धुमिल दृश्य हुन्छन एकएक | मोह हरेक रमाईला कुराको हुन्छ , मोह हरेक निर्दोष र अजीव मायाको हुन्छ , घमाईलो र सुकिलो दिनको हुन्छ , प्रत्येक शरदका चांदनीको हुन्छ , प्रत्येक बसन्तका बहारको हुन्छ | प्रत्येक सुन्दर कुराकै मोह हुन्छ जीवनमा | तर जीवन चक्रमा बर्षात पीडाको संकेत मात्र होइन रहेछ, जीवनको धुकधुकीको प्रत्यारोपण पनि रहेछ | अचेल बर्षात पनि आकर्षक लाग्न थालेको छ | जीवनको बारीमा सबै खाले मौसमहरू स्वीकारी दिएको छु | र आफै भित्र एउटा सन्तुष्टि निरन्तर बाँचिरहेको छु...|

नियतीको उपल्लो साम्राज्यबाट सिफारिस गोरेटाका प्रत्येक मोड र घुम्तीले संधै अपरिभाषित यो जीवनका सीमारेखामा म विवादित भविष्यका अनेक रंग पढ्न सक्छु | गन्तब्य एकै होला, बिसाउनीमा सबैका एकै मापदण्ड होलान् , तर सम्भावनाका अनेक किरमिर बक्ररेखामा जीवनको गति सरल बनाएर हिंडिदिनु या बाँचिदिनु निश्चय नै जटिल हुन सक्छ | क्रमश :....

भिमनिधीले आफ्नो जागिरे जीवनबाट वाक्क भएर जिन्दगीलाई दिवाल घडीको लंगुरसँग तुलना गरेका थिए | यीं हाम्रो तुलनामा अलि बढी पुरानै मान्छे हुन् | पुलचोक इन्जिनियरिंग कलेजबाट इन्जिनिएर भएर भर्खर जागिरे भएको मेरो एउटा मित्रले फेसबुकमा च्याट हुँदा बारम्बार यहाँ त कुनै कुराको स्कोप नै छैन यार ! मान्छे यहाँ जहाँको त्यहीं कुहिन्छ भनेर लेखेको याद आइरहन्छ | तीन तीन वटा बिषयमा डिग्री सिध्याएर पनि जागीर नपाएर ऋणमा डुबेको हैरान कुलप्रसादले मलेसियाको लागि कामदार भिसामा आबेदन हालेको छ भनेर हिजो मात्र नबराजले इमेल गरेको थियो | हरिहर मलाई बारम्बार इमेल पठाउने गर्छ | उसको इमेलमा सँधै एकै कुरा पाउने गर्छु म | दाइ, जसरी हुन्छ मलाई अमेरिका तान्नु पर्यो | कुनै केटी मिल्दैन दाइ बिहे गरेर अमेरिका आउनलाई ? काली गोरी जस्ती भए पनि हुन्छ | नेपाली भए त झन् राम्रो ! बरू म आठ-दश लाख खर्च गरुँला ! पछिल्लो इमेलमा उसले अलि झोक्किएर लेखेको थियो - मैले भनेको कुरा हुन्छ कि हुँदैन दाइ ? हुँदैन भने म मेक्सिकोको बाटो भएर पनि आउंछु | के म चाहीं नेपाल मै कुहिनु भन्ने छ र ? तपाईंको के बिचार छ दाइ यसमा ? आदि आदि ..|

भर्खर मात्र मैले निक्कै गतिलै खर्च गरेर करिब ६ महिना लगाएर मेक्सिकोको बाटो हुँदै अमेरिकाको एरिजोना भन्ने स्टेटमा उत्रिएका नेपालीहरूको खबर सुन्ने मौका पाएको थिएँ |तिनीहरूलाई सुरुमा पुलिसले पक्रिएछ | सोधपुछ र अनुसन्धान पछि केही दिन जेलमा राखेर मुद्दामा छोडिदिएछ | र अदालतले अमेरिकामा रहेर कामगरी खान पाउने स्टाटस तोकिदिएपछि तिनीहरूको योजना सफल भएछ | यो खबर अमेरिका र नेपालमा रहेका आफन्तहुँदै सनसनी फैलिएपछि हरिहरले पनि सुनेछ र उसले बिहेगरेर आउने विकल्पको रूपमा यसलाई पनि देखेछ | मैले हरिहरलाई यस बिषयमा यहीं गर भनेर केही सल्लाह दिन सकिन | अक्सर म हरिहरलाई बिद्यार्थी भिसामा आउने सल्लाहा दिन मन पराउँछु तर उसलाई यो कुरा पटक्क चित्त बुझ्दैन | हरिहर त्यो दिनदेखि मेरो सम्पर्कबाट पातलिंदै गयो |

बास्तबमा अमेरिका कसरी छिर्न सकिन्छ ? कुन कुन बाटाहरू भएर ? धेरै मान्छेहरू नेपाल फोनमा कुरा हुँदा या च्याट गर्दा सोधि नै रहन्छन | क्रमश:....

कुन दिन मेरो फ्रेम चेन्ज हुने हो

कहाँ छु होला म ? कस्तो आकृतिमा ?
म अहिले कुन फ्रेमबाट दुनियाँ देखिरहेको छु ? भोलि कुन फ्रेममा सजिने हूँ र कसरि , कुन कोणबाट हेर्ने हूँ यिनै कुरालाई ?

भन्छु - यो मेरो बिचार हो । मेरो कुरा हो ।मलाई थाहा छ आदि आदि। तर कहिले सम्मको, कस्तो बिचार हो यो मेरो, यसरी भने मलाई सोच्ने फुर्सद छैन । यो फ्रेममा म यसरी छु कि मेरो दिमागमा हरेक कुराहरू जसरी इन्स्टल गरिएको वा भएको छ त्यसरी सिवाय म अरू तरिकाले देख्नै सक्दिन ।

अनि म भित्रको कुन्नि के फुत्त बाहिर निस्किएर भन्छ - मैले भने पछि भने भने ।

हार के हो र जीत के हो भनेर नबुझेको भए पनि मलाई एउटा कुरा सँधै थाहा हुन्छ - मैले हार्नु हुँदैन । झुक्नु हुँदैन ।

कुन दिन मेरो फ्रेम चेन्ज हुने हो र ज्ञान जस्तो केहि कुरा हुँदो हो ~ "हार्नु हुँदैन, झुक्नु हुँदैन" - उफ् यहीं कुरा त रहेछ नि मलाई सँधै हराइरहने ।

लेख

पुङ्ग न पाङ्गको बिबादबाट देश बाहिर निस्कियोस् !

तत्कालिन समयमा युद्दलाई जसरी पनि चरमोत्कर्ष रुप दिएर आफ्नो लक्ष्य हाँसिल गर्न अघि बढेको माओबादीको युद्दकालीन नीति अनुरूपका नारालाई जनताले त्यसपछि पनि पछ्याईरहे | आज झन्डै अर्को दशबर्ष बितिसक्दा पनि केही जनतामा यो भ्रम हटेको छैन | र यसले सिंगो देशको गतिलाई अड्काएर राखेको छ | भित्रभित्र माओबादीहरूलाई पनि अब त जनताले कतिपय कुरा बिर्से पनि हुन्थ्यो भन्ने लागेको होला, तर त्यो हुन सकेको छैन | बर्गीय कुरालाई मात्र अघि बढाएर लैजाँदा युद्दले भनेजस्तो गति लिन नसकेकोले शायद उनीहरूले यस्ता हुनसक्ने नसक्ने सबै प्रकारका नाराहरू बोकेर हिड्नुपरेको थियो | नत्र बर्गीय समस्यालाई नै देश र जनताको मुख्य समस्या ठान्ने कम्युनिष्ठ सिद्दान्तले कहिले पनि जातको, धर्मको, भाषाको, पहाड र मधेशको, आदिबासी र भर्खरबासीको नाममा राजनीति गरेर हिड्नुपर्ने स्थिति आउने थिएन | हुँदा हुँदा द्वन्दात्मक भौतिकबादी सिद्दान्त बोकेर हिंडेका नेताहरूले गेरू बस्त्रधारीकोमा गएर नतमस्तक हुँदै आसिर्बाद र शुभकामना ग्रहण गरेका फोटाहरू देख्दा 'संसारमा असम्भव भन्ने कुरा केही पनि छैन' भन्ने भनाई आँखा अगाडि प्रमाणित भएर उभिएको जस्तो लागिरह्यो |

भलै जे होस् | सबैका आ-आफ्ना समस्या होलान् | तर आज मलाई यो खिचडी जो दशबर्षे युद्दमा माओबादीले सिर्जना गरे, त्यसको समाधान भएको हेर्न मन लागेको छ | मलाई मात्र होइन, मजस्ता धेरैलाई | सकिन्छ भने हामीले बेलैमा माओबादीको खिचडी तत्कालीन युद्दको निम्ति तयार भएको एउटा चलाखी मात्र थियो भन्ने कुरा बुझेर अघि बढ्यौ भने सबैको भलोहुने थियो भन्ने लाग्छ | अनावास्याक रूपमा सिर्जना गरेका यस्ता तमाम बिबादले कुनै पनि देशको राष्ट्रिय एकतामा गिरावट ल्याउँछ | यस्तो कसैको सुनियोजित उदेश्य पनि हुनसक्छ | नेपाल एक स्वतन्त्र, सबल र सक्षम रास्ट्र निरन्तर रहिरहन यसरी टुटेर फुटेर सम्भव छैन | यो पुष्पकमलको खिचडी पाक्ला र खाउँला भनेर बस्ने तपाईं हामी सबै अकबरहरूले बेलैमा कुरो बुझ्यौ भने हाम्रा बहसका शिर्षकहरू बदलिने थिए |

समतामूलक नेपाली समाजको निर्माणका खातिर अधुरा रहेका बालबालिकाका मुद्दा, नारीहरूका मुद्दा, विधिको शासन कायम राख्न प्रशासनिक निकायमा हुनु पर्ने सुधार, भ्रस्टचार घुसखोरीका मुद्दा, बिकाश निर्माणका मुद्दा, सीमा बिबादका मुद्दा, सयौं मुद्दा यस्ता कति छन् कति | राज्यले सबै नागरिकलाई समान अवसर,सुबिधा र अधिकार प्रदान गरेर अघि बढ्नु पर्नेमा दीर्घकालीन यस्ता बिबादका खटिराहरू बोकेर हिड्नु उचित होइन | र सही रूपमा जनताको प्रतिनिधि भएर जाने राज्य संचालकहरूमा यस्तो सोच आउनु पनि हुँदैन | यो राष्ट्रिय अपराध हो | तर दुखको कुरा कतिपय राज्यका उच्च निकायमा बसेकाहरू, समाजमा पथप्रदशकको रूपमा रहेकाहरू, पत्रकार, बुद्दिजीवी र समाजसेवीहरू नै गैह्रजिम्बेवार हुनु नेपालमा सामान्य कुरा बन्दै आएको छ | बरू उल्टो दोसल्ला ओढाएर, फूलमाला पहिर्याएर तीनको ईज्यत र मर्यादामा तिनैले लगाएको कालो धब्बालाई हामी सुद्दिकरण गर्दै आएका छौं र फेरि तिनैलाई हामीले हाम्रो भाग्यको फैसला गर्ने अधिकार सुम्पेर पठाएका छौं |

कसैले भनेका खराब कुराको पछि लागेर यो भन्थिस्/ त्यो भन्थिस्,गरेर देखा भन्ने किसिमका प्रतिसोधात्मक बिचार राखेर हामीले कसैलाई अझ त्यो काम गर्न उत्तेजित र मजबुर गरिरह्यौ भने त्यसको जिम्बेबार हामी पनि कुनै न कुनै रूपमा हुन्छौं नै | त्यसको असर सामाजिक अर्थात राष्ट्रिय जीवनमा कहिल्यै राम्रो हुँदैन | हामीले बरू सत्रु नै होस्- उसले भनेका राम्रा कुराहरूको स्मरण गराउनु राम्रो हुनेछ | व्यक्ति, समाज र कुनै पनि देशको भलाई यसमै छ | माओबादीले बोकेका धेरै अतिबादी मुद्दा उनीहरूको अन्तर्मनको आवाज होइन | उनीहरूले जे गरे गल्ति गरे तर त्यसैको पछि लागेर कुद्नेहरूले झन् कदापि सहि गरिरहेका छैनन् |

कम्तिमा यो बेला जनताले माओबादिले उठाएका कृतिम मुद्दालाई बिर्सिदिन जरुरी छ | यो खिचडी पकाउन तिर नलागी अब सबै मान्छेलाई मान्छेकै तहमा हेरेर समतामुलक विधिको शासनमा अघि बढ्न सबै जातजाती, भाषाभाषी, र धर्मालम्बीहरू एकजुट भएर अघिबढ्नु आवस्यक छ | हैन भने कसैले उचालेका भरमा उचालिनु र थेचार्दा थेचारिनुको नियति भोगेर हाम्रो पुस्तौं पुस्ता रगतको इतिहामा बित्नेछ | हामी सबै आ-आफ्नै गर्बका इतिहास लेख्ने मुर्खतामा आफ्नो कलमको निप आफ्नै मुटुमा धसिरहेका हुनेछौ | कुनै अमरसिंह अर्थात् भक्ति थापाका बीरताहरू कामलाग्ने छैनन् | मान्छे जस्तो बिबेकशील प्राणी जात, धर्म, लिङ्ग, भाषा, आदिमा बखेडा झिकेर टोकाटोक गर्ने र यसो गर्न उक्साउनेहरूलाई संसारको कुनाकुनाले युग-प्रतियुग थुकिरहने छ | र यदि कुनै पनि राज्यले आफ्नै मुलुकका नागरिकमा यस्ता कुरालाई आधार बनाएर विभेद गर्छ भने त्यो देशको ईज्यत कहिल्यै उचो हुने छैन, भलै त्यो देशको शिर सगरमाथा नै किन नहोस् |

यो पुङ्ग न पाङ्गको बिबादबाट देश बाहिर निस्कियोस् र अरू आवास्याक बिषयमा अघि बढोस् |

हार्दिक शुभकामना !
Aug 01, 2015 9:40am

अधुरो कथा ....

कहिले कहीं मलाई म साह्रै हतारमा छु जस्तो लाग्छ | जस्तो हतार फिल्म हलमा पस्नेको छ, निस्कनेको छ | ट्रेनमा उक्लनेको छ, ओर्लनेको छ | यत्तिकै बसिरहँदा पनि हत्तार हतार भएजस्तो भएर आउँछ | मानौ मैले कहीं बेलैमा पुग्नु छ | बेलाबेला म हतार हतार कहीं गइरहेको जस्तो महसुस गर्छु | मानौ बाँच्नु एक धावामा सामेल हुनु हो | मलाई यो जिन्दगी बाट निस्किएर कतै जान पाए हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ | यो धपेटी बाट बिश्रान्ती लिन पाए हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ |

हे ! कहिले कहीं तँलाई पनि यस्तो हुन्छ ?
ओ ! ओ ! सरी | मैले तँलाई यस्तो प्रश्न सोध्नु हुने थिएन | यो प्रश्नको उत्तर दिनको निम्ति तँ अझै प्रशस्त पाको भएको छैनस् | आइ एम सो सरी !

- म उसको आँखामा खेद प्रकट भएको भाव देखिरहेको थिएँ | मैले केही भन्न नभ्याई फेरी उस्ले अलिकति सम्हालिन्दै भन्यो - मलाइ किन हो आजभोलि यस्तो फिलिंग हुने गर्छ | र मलाइ थाहा छ, यस्तो फिलिंग हुनु राम्रो होइन | मलाइ लाग्छ मेरो दिमागमा धेरै कुराहरू छन् | तर चाहेर पनि म यीं कुराहरूबाट मुक्त हुन सक्दिन | किनकि म हुँ नै त्यस्तै प्रकारको मान्छे |

यति भनेर बैंकमा जम्मा गर्ने पैसा भेला पारिसकेपछि हावाको झोक्का जस्तो भएर अब्बास ढोकाबाट बाहिर निस्कियो | मलाई हिजो मात्र उस्ले भनेका धेरै कुराहरूले घेरिरहे |

ऊ भन्थ्यो - धेरै मान्छेहरू मेरो ईर्ष्या गर्छन् | बिशेष गरेर सोनिया र मेरो सम्बन्धको | सोनिया निक्कै उच्च घरान कि पढाइमा निक्कै राम्रो क्षमता भएकी निक्कै सुन्दर केटी थिई | ऊ एम.बि.बि. एस गर्नको निम्ति १९७० को दशकमा अमेरिका आएकी थिई | म पनि संयोगले त्यहीं समय अमेरिकाको भूमिमा पाइला टेक्न आइपुगेको थिएँ | त्यो समय इरानको अबस्था अहिलेको जस्तो थिएन | संसारका धेरै मुलुकमा जानको लागि इरानी नागरिकलाई पासपोर्टको जरूरत नै पर्दैनथ्यो । उसबेला अमेरिका आउनु इरानीहरूको निम्ति कुनै ठूलो कुरा थिएन ।

संयोगले सोनिया र मेरो भेट यही भयो र हामीले एक अर्कालाई मन पनि परायौं | सोनियाको बुबाआमासँग मैले उसको हात मागेको भए मलाई कहिल्यै पनि उनीहरूले स्विकार्ने थिएनन् । तर त्यसो हुन पाएन, सोनिया र मैले आफ्नो निर्णय गरिसकेका थियौं । अहिले पनि मलाई एउटा कुरामा भने पछुतो नै लाग्छ । मैले सोनियालाई डाक्टर हुनबाट नरोकेको भए हुनेरहेछ ! मेरो हठका सामु सोनियाले पढाई कुर्वान गरिदिई र मेरो इच्छामा सामेल भएर आई । यसरी सुरू भयो हाम्रो प्रेम कहानी । तँलाइ थाह छँदैछ हामी उतातिरका लोग्नेमान्छेलाई स्वास्नीमान्छे आफ्नो अन्डरमा भइदिए भने मात्र हामी आफ्नो पौरुषत्व ढाडे भएको महसूस गर्न थाल्छौ । हामी बेटर फिल गर्छौं ।
-
-
-
अब्बासको जीबनी आफैमा एक रोचक उपन्यास जस्तो छ । तर म जस्तो अल्छि यो दुनियाँमा कमै मान्छे होलान् ।
AUGUST 19

लेख

हिन्दुराज्य भनेर कुर्लनेहरू अनेक अनेक अनुहारका छन् | मलाइ लाग्छ एकदिन तिनीहरू आफूले बोकेको नारा सम्झेर लज्जित हुनेछन | बुद्द नेपालमा जन्मिएका भए पनि चीन, जपान, थाइलैंड जस्ता मुलुकहरूमा मान्छे बुद्दलाई नै मान्छन, किन ? अब नेपालका कथित क्रान्तिकारीहरूले बुद्द एक सामन्त राजपुत्र थिए तिनीको त्यत्रो चर्चा गरिनु आवास्यक छैन भनेर भाषण ठोकेको आधारमा ती सबै मुलुकले यो बुद्द दर्शन त खराब पो रहेछ भनेर ट्रकका ट्रक त्यो बिचार र दर्शन नेपाल पठाएर आफ्नो मुलुक सफा गर्लान् त ? हिन्दु दर्शनमा के छ? किन यो उपयोगी छ ? मान्छेको सोच, बिचार र जीवनशैलीमा यसको महत्वको चर्चा परिचर्चा हुन जरूरी छ | यसलाई सर्वसाधारणले ग्रहण गर्न सक्ने किसिमले ब्याख्या हुनु जरूरी छ | यो महत्वपूर्ण छ भनेर मात्र हुँदैन, त्यसको महत्व बुझाउनु पनि सक्नुपर्छ | यस भित्र हुँदै आएका गलत व्याख्याको बिरुद्द अभियान नै ल्याउन जरूरी छ | आफूलाई सुधारेर उभिन सक्नु पर्छ पहिले | हिन्दु राज्य नभने पनि त्यो त्यतिकै हिन्दु राज्य नै भैसकेको हुन्छ | संबिधानमा लेख्नु जरूरी छैन | जस्तो म छोरो मान्छे हुँ या छोरी मान्छे भनेर निधारमा लेखिरहनु आवास्यक छैन | जबर्जस्ति किन र केका लागि ? जबर्जस्ति कम्जोरहरूले अपनाउने हतियार हो | जबर्जस्त- मसँग बिहे गर | जबर्जस्त - मलाइ यति चन्दा दे | जबर्जस्त - मेरो यो भारी बोकी दे | जबर्जस्ति कतिसम्म टिक्छ ? तिमीलाई आफ्नो बिचार ठीक छ जस्तो लाग्छ भने अरूको बिचारसँग त्यसलाई लगेर सम्बाद गराऊ | आफूलाई प्रमाणित गर | यो धर्म र ऊ धर्ममा बहुमतका कुरा नगर | धर्ममा बहुमत छ भन्ने घमण्ड छ भने एकै छिन् कुनै अल्पमतको कोखबाट जन्मिएको परिकल्पना गरि हेर | जस्तो जन्मँदै कसैले धर्म रोजेर जन्मने होइन | धर्म जो भनिन्छ - यो एक जीवन दर्शन, यति प्रतिशत र उति प्रतिशतको हुँदैन |

क्रिस्चियनहरूले धर्मको नाममा प्रलोभन देखाएर गरिब र अशिक्षित मान्छेलाई धर्म परिवर्तन गराए भन्ने जानिसके पछिको लडाईं गरिबी र अशिक्षा बिरुद्दको हुनुपर्थ्यो | अन्धविश्वास र कुरीति प्रतिको हुनु पर्थ्यो | धार्मिक स्वतन्त्रता भएको मुलुकमा भोको पेट देखिसके पछि मौकाको फाइदा लिन जानेका उनीहरूले रोटी देखाएर धर्मको ब्यापार त गर्ने नै भए नि ! तिनीहरूको बर्मसो खानुपर्ने बाध्यता आउनु पूर्व नै हामीले भोको पेटको निम्ति प्रबन्ध मिलाउन सक्नु पर्थ्यो र पर्छ | छोराछोरी भतुवा भए भनेर न त छोरा छोरीलाई गाली गर्दा समस्या हल हुन्छ, न त भात दिनेलाई नै | संबिधानमा 'हिन्दु अधिराज्य' भनेर पाँच अक्षर लेख्दैमा न त हिन्दुधर्मको सुरक्षा हुन्छ, न त क्रिश्चियन हुने परिपाटीको नै अन्त्य हुन्छ | फेरि क्रिश्चियन हिन्दु मात्र भएको छैन, किरात, बुद्द सबै भएको छ | समस्या हिन्दुको मात्र होइन सबै सनातन नेपाली धर्म र संस्कृतिको हो | सबैको साझा समस्या गरिबी हो, अशिक्षा हो, समस्या अज्ञानता हो | खासमा यस्ता कुराको बिरोद्द लडेर मात्र हिन्दु वा कुनै पनि नेपाली धर्म र संस्कृतिको संरक्षण सम्भव छ | कुरा बुझौं, बुझाउँ | नत्र हिन्दु अधिराज्य भनेर बोल्ड अक्षर मै लेखेपनि धर्म परिवर्तनको गति निरन्तर कायमै रहि रहने छ |

भुलक्कड हामी

सर्वसाधारण नेपाली जनताहरूको स्मरण शक्ति कमजोर छ भनेको हो कि क्या हो ? नेताहरूले चुनावमा के प्रतिबद्धता गरेका थिए त्यो त चाँडै विर्सन्छौ नै, हुँदा हुँदा चार महिना पुरानो समाचारलाई कुनै पत्रिकाले फेरि नयाँ शिर्शक दिएर पोष्ट गर्यो भने पुरै कहिल्यै नपढेको, नयाँ, नौलो जस्तो गरेर पढिरहेका र फेरि त्यहि कुरो सेयर गरिरहेका हुन्छौं ।

एउटै समाचार दश चोटी विकिरहेको हुन्छ । कसरी एउटै विचार पटक पटक नौलो लागिरहन्छ हामीलाई ? दुई चोटी पढेको कुरा पनि किन फेरि अस्ति पढेको हो के जस्तो भएर आउँछ ? पुरानै कुरा पनि कत्ति चाँडै नयाँ, नौलो भइसकेका हुन्छ ?

हाम्रो यो कमज़ोरी बुझेकाहरू हाम्रै घर भित्रका हामीले भुलेका कुराहरू हामीलाई नै बेचिरहेका हुन्छन् । हाम्रै विचाराहरू उनिहरूले आफ्नो वनाएर हामीलाई पढाइरहेका हुन्छन् । हामी भने यो त मलाई पनि यस्तै लाग्थ्यो भनेर आफ्नै कुरा फेरि सिकिरहेका हुन्छौं । भुलक्कड हामी ।